با گسترش زندگی شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها، کارخانه‌های تولید مواد غذایی مجبور شدند برای افزایش میزان تولیداتشان از مواد نگهدارنده استفاده کنند. مواد نگهدارنده همان‌طور که از نامشان پیداست؛ به طولانی‌تر شدن تاریخ انقضای محصولات غذایی کمک می‌کنند. به لطف این مواد شیمیایی شما می‌توانید محصولات غذایی متنوعی مانند انواع سوسیس، کالباس، کنسروها و… را برای مدتی طولانی در خانه نگهداری کنید تا هر وقت به آنها احتیاج داشتید از آنها استفاده کنید. مواد نگهدارنده باعث تحول عظیمی در صنایع غذایی شدند. بااین‌حال امروزه تحقیقات زیادی نشان می‌دهد که مواد نگهدارنده می‌توانند روی سلامت انسان تأثیر منفی داشته باشند. برای مثال در پوکی‌استخوان تأثیر بگذارند. برای جلوگیری از پوکی‌استخوان باید مصرف مواد غذایی حاوی نگهدارنده‌ها را کنترل کرد. اگر درباره این مواد شیمیایی و عوارض آنها کنجکاوید؛ با ما همراه بمانید.
رابطه بین پوکی‌استخوان و مواد نگهدارنده
پوکی‌استخوان به یک بیماری شایع در میان افراد جامعه ما تبدیل شده است. بر اساس آمارهای رسمی بیش از نیمی از زنان به این بیماری مبتلا هستند و یا در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. پوکی‌استخوان دلایل متنوعی دارد. ازبین‌رفتن تعادل هورمون‌ها در بدن (کاهش ترشح استروژن در زنان یا کاهش ترشح هورمون تستوسترون در مردان) کمبود ویتامین D و کلسیم، بیماری‌های مربوط به تیروئید و حتی کشیدن سیگار از جمله عواملی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز بروز این بیماری در مردان و زنان شوند.
مواد نگهدارنده‌ای که در محصولات غذایی به کار می‌روند از ترکیبات شیمیایی ساخته شده‌اند. این ترکیبات می‌توانند در طولانی‌مدت روی هورمون‌های بدن تأثیر منفی بگذارند. به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان از مراجعانشان می‌خواهند که رژیم غذایی سالم‌تری را انتخاب کنند و از مصرف غذاهای فراوری شده و غیرارگانیک خودداری کنند.
با برخی از پراستفاده‌ترین مواد نگهدارنده بیشتر آشنا شوید!
حفظ سلامت دستگاه گوارش برای جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مانند پوکی‌استخوان بسیار مهم است. اگر سیستم گوارشی شما به‌درستی کار نکند، ویتامین‌ها و سایر ترکیبات ضروری جذب بدن نمی‌شوند. بسیاری از مواد نگهدارنده محصولات غذایی، سلامت دستگاه گوارش بدن را تهدید می‌کنند. برخی از آنها عبارت‌اند از:
نیترات
یکی از انواع نگهدارنده‌های شیمیایی که در بیشتر محصولات غذایی برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، نیترات سدیم است. این ماده شیمیایی می‌تواند باعث به‌وجودآمدن سلول‌های سرطانی شود. در واقع پروتئین‌های معده با این ترکیب شیمیایی واکنش نشان می‌دهند و یک ماده سرطانی خطرناک را به وجود می‌آورند. البته میزان نیترات سدیم استفاده شده در مواد غذایی کنترل شده است. بااین‌حال استفاده طولانی‌مدت از غذاهای حاوی این ماده، عوارض برگشت‌ناپذیر زیادی به دنبال خواهد داشت.
بنزوات
این ماده نگهدارنده در اکثر نوشیدنی‌ها مانند نوشابه‌های گازدار، محصولات غذایی مانند ترشیجات و حتی برخی محصولات دارویی وجود دارد. بنزوات به‌تنهایی خطری برای بدن ایجاد نمی‌کند؛ اما ترکیب آن با ویتامین C زمینه‌ساز ابتلا به بیش‌فعالی در کودکان و تولید سلول‌های سرطانی است.
اسیدسیتریک
سوربات‌ها و پروپیونات‌ها دو نمونه رایج از اسیدسیتریک هستند که به‌عنوان مواد نگهدارنده به محصولات غذایی اضافه می‌شوند. پوکی‌استخوان، ابتلا به بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری‌های کلیوی و میگرن بخشی از عوارضی هستند که این مواد شیمیایی در به‌وجودآمدن آنها نقش مؤثری دارند.
کدام مواد غذایی باعث بروز پوکی‌استخوان می‌شوند؟
انتخاب یک رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از پوکی‌استخوان بسیار ضروری است. آمار نگران‌کننده‌ای درباره افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری وجود دارد. شما نمی‌توانید بدنی سالم داشته باشید؛ مگر اینکه مواد غذایی مضر را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید. برای مثال سالانه بیش از هشت میلیون شکستگی استخوان در جهان به دلیل ابتلا به این بیماری ثبت می‌شود. اگر شما نیز به سلامت بدن خود اهمیت می‌دهید و دوست دارید زندگی سالم‌تری را تجربه کنید باید مصرف برخی مواد غذایی را کاهش دهید یا آنها به طور کامل حذف کنید.
برای جلوگیری از پوکی‌استخوان نوشابه نخورید.
یکی از مضرترین مواد غذایی که باعث پوکی‌استخوان شدید می‌شود، نوشابه است. متأسفانه مصرف نوشابه در کشور ما سرسام‌آور است. این نوشیدنی باعث کندشدن متابولیسم بدن شده و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد. به جز قند فراوانی که برای تولید نوشابه استفاده می‌شود، مواد شیمیایی خطرناک دیگری مانند اسید فسفریک نیز در نوشابه وجود دارد. این ماده باعث دفع کلسیم بدن و کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شود.
مصرف نمک را کاهش دهید.
یکی دیگر از مواد غذایی مضری که در رژیم غذایی ایرانی‌ها به فراوانی وجود دارد، نمک است. نمک می‌تواند زمینه‌ساز بروز بسیاری از بیماری‌ها به‌خصوص پوکی‌استخوان شود. نمک به جداشدن کلسیم از استخوان‌ها کمک می‌کند. کلسیم جدا شده به‌وسیله ادرار دفع می‌شود. افرادی که بیش از اندازه از نمک در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند، در میان‌سالی دچار پوکی‌استخوان می‌شوند.
جلوگیری از پوکی‌استخوان با حذف شکر
قند و شکر عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها است. شما می‌توانید به‌جای شکر از مواد غذایی طبیعی دیگری مانند عسل استفاده کنید. مصرف شکر در طولانی‌مدت باعث افزایش کلسترول بد خون می‌شود. افزایش کلسترول نیز بیماری‌های قلبی و عروقی را به دنبال دارد. همچنین قند نیز مانند نمک باعث دفع کلسیم از بدن می‌شوند. به شما پیشنهاد می‌کنیم تاحدامکان قند، شکر و سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
غذاهای چرب عامل پوکی‌استخوان هستند.
مصرف به‌اندازه چربی برای سلامت بدن مفید است؛ اما اگر به مصرف غذاهای چرب عادت دارید؛ ممکن است به پوکی‌استخوان مبتلا شوید. مصرف بیش از اندازه غذاهای چرب و پرکالری مانند فست‌فودها باعث چاقی می‌شود. چاقی و اضافه‌وزن احتمال بروز بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و فشارخون را افزایش می‌دهد. این بیماری‌ها به‌تنهایی نیز می‌توانند در پوک شدن استخوان‌ها نقش داشته باشند. شما می‌توانید با مصرف غذاهای سالمی مانند آووکادو، لبنیات و ماهی، چربی موردنیاز بدنتان را تأمین کنید. این مواد غذایی به افزایش سطح انرژی بدنتان کمک می‌کنند. همچنین در جذب بیشتر ویتامین‌های محلول در چربی نیز مؤثر هستند.
جلوگیری از پوکی‌استخوان در یائسگی
زنان بعد از یائسگی بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی‌استخوان قرار دارند، زیرا کاهش هورمون استروژن در این دوره باعث تحلیل سریع‌تر استخوان‌ها می‌شود. برای جلوگیری از پوکی‌استخوان در یائسگی، باید برنامه مفصلی برای تقویت استخوان‌های خود داشته باشید.
جلوگیری از پوکی‌استخوان با ورزش
ورزش کنید. ورزش‌های هوازی و مقاومتی مثل پیاده‌روی، دویدن، تنیس، صخره‌نوردی و یوگا می‌توانند به تقویت عضلات و افزایش تراکم استخوان کمک کنند. حداقل میزان ورزش شما در دوران بعد از یائسگی باید 3 روز در هفته و روزی نیم ساعت باشد.
دریافت کلسیم بیشتر با مصرف این غذاها
در این دوران بهتر است کلسیم بیشتری مصرف کنید. کلسیم یک عنصر ضروری برای ساخت و نگهداری استخوان‌های قوی است. منابع غذایی خوب کلسیم شامل لبنیات، سبزیجات سبز تیره، ساردین، ماهی قزل‌آلا، بادام، کنجد و آب‌میوه‌های غنی شده با کلسیم هستند. مقدار پیشنهاد شده مصرف کلسیم برای زنان بالای 50 سال روزانه 1200 میلی‌گرم است. می‌توانید با مشورت پزشک خود از مکمل‌های کلسیم نیز استفاده کنید.
با ویتامین دی کلسیم بیشتری جذب کنید
ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند و نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها دارد. منابع غذایی خوب ویتامین D شامل روغن کبد ماهي، تخم‌مرغ، قارچ، شیر و لبنيات غنی شده با ويتامين D هستند. همچنین نور خورشید یک منبع طبيعي ويتامين D است. سعي كنيد حداقل 15 دقيقه در روز، خود را در معرض نور خورشيد – قبل از ساعت 10 صبح يا بعد از ساعت 4 عصر – قرار دهید. مقدار پيشنهاد شده مصرف ويتامين D برای زنان بالای 50 سال روزانه 800 واحد بین‌المللی است. برای مصرف مکمل‌های ویتامین دی از پزشک خود مشورت بگیرید.
ترک مصرف سیگار و الکل
سیگار و الکل را کنار بگذارید. سیگار و الکل از عوامل کاهش تراکم استخوان هستند. سیگارکشیدن باعث کاهش سطح استروژن در بدن می‌شود و الکل باعث کاهش جذب کلسیم در روده می‌شود. اگر سیگار می‌کشید یا الکل مصرف می‌کنید آنها را به حداقل برسانید. به‌طورکلی، زنان نباید بیش از یک نوشیدنی الکلی در روز مصرف کنند.
استفاده از داروهای ضد پوکی‌استخوان
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای تجویز شده‌ای را برای پیشگیری یا درمان پوکی‌استخوان توصیه کند. این داروها معمولاً به دودسته تقسيم می‌شوند: داروهایي كه جلوی تحلیل‌رفتن استخوان را می‌گیرند (مثل بيس فسفونات، دانولوماب، رالوكسيفن و هورمون پاراتيروئيدي) و داروهای محرک برای ساخت استخوان جديد (مثل تيريپاراتيد و آبالوپاراتيد). همچنین داروهای هورمونی وجود دارد که باعث افزایش سطح استروژن در بدن می‌شود و از تحليل استخوان جلوگيري می‌کند. این داروها همگي ممكن است عوارض جانبي داشته باشند و باید از مصرف خودسرانه آنها اجتناب کرد.
در آخر
بیشتر افراد در طول روز از مواد غذایی سرشار از نمک، شکر، کربوهیدرات و چربی استفاده می‌کنند. این مواد غذایی می‌توانند روند ابتلا به پوکی‌استخوان را در بدن افزایش دهند. فراموش نکنید که این بیماری یک بیماری خاموش است. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری پس از شکسته‌شدن مهره‌های کمر یا استخوان لگن متوجه بیماری‌شان می‌شوند. راه‌های زیادی برای جلوگیری از ابتلا پوکی‌استخوان وجود دارد. یکی از بهترین راه‌ها تغییر رژیم غذایی و استفاده از مواد غذایی فاقد نگهدارنده است.