با شروع سردتر شدن هوا، محافظت از بدن در برابر بیماریها اهمیت بیشتری پیدا کرد و این وظیفه ماست که بیاموزیم سیستم ایمنی بدنمان چگونه است و چگونه میتوانیم آن را قویتر کنیم.
دیگر کسی نیست که نداند، اما در واقع، بسیاری از غذاها و نوشیدنیهایی که اغلب در آشپزخانه خود میل میکنیم، برای تقویت سیستم ایمنی بدن همراه ما هستند.
پس چگونه بفهمیم که سیستم ایمنی بدنمان قوی است؟ پاسخ این سؤال در زیر منتظر شماست. اگر تمام یا برخی از این علائم ضعف سیستم ایمنی را دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید و مکملهایی را که پزشکتان مناسب میداند با انجام اندازهگیریهای لازم شروع کنید و از حمایت فراوان از غذاهای مفید برای بدن غافل نشوید.
علائم ضعف سیستم ایمنی چیست
خیلی از عادتها میتوانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند: کسر خواب، ورزشنکردن، احساس تنهایی و استرس، خوردن غذاهای فراوری شده و پُرچرب، استفادهٔ زیاد از آنتیبیوتیکها، نوشیدن الکل و سیگارکشیدن، داشتن اضافهوزن و… همگی میتوانند موجب کاهش عملکرد سیستم ایمنی شوند.
برای اینکه بفهمید سیستم ایمنی شما چقدر قوی یا ضعیف است، مهم است که سرنخهایی را که بدن به شما میدهد مشاهده کنید. اگر برخی یا همه علائم زیر را تجربه میکنید، بهخصوص زمانی که هیچ بیماری شناخته شدهای ندارید، میتوانید بدون اتلاف وقت با پزشک خود اقدامات احتیاطی را انجام دهید. شناختهشدهترین علائم ضعف ایمنی عبارتاند از:
مشکلات مکرر گوارشی، بهویژه سوءهاضمه
مشکل در تنفس
ناتوانی در استشمام بوها مانند قبل
ازدستدادن درخشندگی مو
شروع ریزش مو با علت ناشناخته و بیش از حد معمول
احساس تورم و درد در مفاصل
خشکی بیدلیل پوست
به همین ترتیب، ایجاد سریع چین و چروکهایی با منشأ ناشناخته روی پوست
مشکلات تمرکز و حواسپرتی
احساس سستی و خستگی مداوم علیرغم انجامندادن فعالیت شدید
برای تقویت سیستم ایمنی به چه نکاتی باید توجه کرد
بیایید نهتنها علائم ضعف ایمنی را یاد بگیریم، بلکه یاد بگیریم که برای قوی نگهداشتن سیستم ایمنی خود به چه نکاتی توجه کنیم. البته اولویت ما مثل همیشه باید درنظرگرفتن توصیههای پزشکان برای ما باشد. به یاد داشته باشید، هر بدنی به هر مکملی به یکشکل پاسخ نمیدهد و ممکن است پزشک سابقه بیماری شما را بهتر بداند. به همین دلیل، اگر فکر میکنید که ایمنی بدن شما ضعیف است، باید از روشهای توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. علاوه بر آنها، توجه به مراحل زیر را نیز فراموش نکنید:
اطمینان حاصل کنید که در طول روز مقدار زیادی مایعات بهخصوص آب بنوشید. اگر نوشیدن آب را فراموش کردید، در ساعات مختلف روز برای خود یادآوری کنید.
حتماً دستهای خود را مرتب بشویید؛ اما نه بیش از حد.
میوهها و سبزیجات غنی از ویتامین را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
رژیم غذایی متعادل و منظم داشته باشید. از ماهیهای فصلی، میوهها و سبزیجات مانند گل رز، ترهفرنگی، کرفس، مغزها مانند گردو و فندق و سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، جعفری و آروگولا استفاده کنید.
با پوشیدن لباس مناسب برای فصل، از تأثیر منفی سرما یا گرما بر بدن خود جلوگیری کنید.
مطمئن شوید که خواب کافی و منظم دارید. مراقب باشید تا دیروقت بیدار نمانید.
سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه پیادهروی یا ورزش سبک در طول روز انجام دهید.
مراقب باشید وزن اضافه نکنید و وزن ایدهآل خود را حفظ کنید. اضافهوزن بر سلامتی شما تأثیر منفی میگذارد.
از همه عادات بد دوری کنید. مراقب باشید که حتی از راه دور در معرض دود سیگار قرار نگیرید.
نشانه ضعف سیستم ایمنی
زیاد سرما میخورید
طبیعی است که دو تا سه بار در سال سرما بخورید. معمولاً بیشتر افراد در عرض یک هفته تا ده روز خوب میشوند، اما اگر شما مرتباً سرما میخورید و به نظر میرسد دورهٔ آن تمامی ندارد، علامت این است که سیستم ایمنیتان بهسختی میتواند عملکرد مناسب را داشته باشد.
وضعیت گوارشتان چندان خوب نیست
اگر مکرراً دچار اسهال، نفخ یا یبوست میشوید، ممکن است علتش ضعیف سیستم ایمنی بدنتان باشد. حدود ۷۰ درصد از سیستم ایمنی شما در مجاری گوارشیتان قرار دارد. تحقیقات نشان میدهد باکتریها و میکروارگانیسمهای مفید در رودههایتان ساکن هستند تا از آن در برابر عفونت دفاع کرده و از سیستم ایمنیتان حمایت کنند. میکروارگانیسمها میتوانند شما را در معرض ویروسها، التهاب مزمن و حتی اختلالات خودایمنی قرار دهند.
تمام مدت خستهاید
اگر الگوهای درست خواب را رعایت میکنید؛ اما باز هم احساس خستگی و خوابآلودگی دارید، شاید این موضوع بی ربط با ضعف سیستم ایمنی بدن شما نباشد. وقتی سیستم ایمنی درگیر است، سطح انرژی افت میکند.
اگر بدنتان در تلاش برای ذخیره انرژی جهت سوخترسانی به سیستم ایمنیتان باشد، شما علائم خستگی و بی انرژی بودن را خواهید داشت.
دچار عفونتهای مکرر میشوید
اگر علاوه بر سرماخوردگی دچار عفونتهای مکرر مانند مننژیت، عفونتهای پوستی، برونشیت و عفونت گوش هم میشوید (چند بار در سال)، یا اگر در عرض یک سال دو بار پنومونی داشتهاید، سینوزیت مزمن دارید یا اگر نیاز پیدا میکنید در یک سال دو دوره آنتیبیوتیک مصرف کنید، پس احتمالش وجود دارد که سیستم ایمنیتان ضعیف باشد.
مشکلات پوستی دارید و زخمهایتان دیر التیام مییابند
همهٔ ما گاهی در پوست خود دچار مشکلاتی مانند کبودی، زخم، بریدگی و… میشویم. جالب است بدانید سیستم ایمنی در التیام زخم عالی عمل میکند. خونی که پُر از مواد مغذی است به ناحیه آسیب میرود تا زخم را ترمیم کرده و پوست را بازسازی نماید. اما اگر زخمهای شما طولانی میشوند و خیلی دیر التیام مییابند، میتواند علامت این باشد که مشکلی در سیستم ایمنیتان وجود دارد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند اغلب پوستشان دچار خارش و اگزما و التهاب است.
احساس افسردگی میکنید
افسردگی و غم و اندوه نمونههای دیگری از عوامل استرسزای عاطفی است که میتواند عملکرد ایمنی بدن را مختل کند. در یک تحقیق شناخته شده، محققان به سراغ افرادی رفتند در بیمارستان که همسر خود را از دست داده بودند و از آنها خون گرفتند. آزمایشات نشان داد غم و اندوه شدید با افت شدید واکنش ایمنی بدن ارتباط دارد و سلولهای B و T در شرایط استرس و اندوه شدید پاسخگوی آن نیستند. علاوه بر این تحقیقات دیگری نشان داد که حتی افسردگی خفیف در افراد مسن میتواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند. در یک مطالعه هم مشخص شد احساس تنهایی و انزوا با ضعف ایمنی در دانشجویان ارتباط دارد.
راههایی برای قوی کردن سیستم ایمنی بدن
اگر یک یا چند مورد از علائم گفته شده را دارید، پس باید سیستم ایمنیتان را تقویت کنید. چند تغییر در سبک زندگی و اصلاح عادتها میتواند سیستم ایمنیتان را به طور طبیعی قوی کرده و عملکرد بهینه را به آن بدهد.
رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
داشتن رژیم غذایی حاوی غذاهای طبیعی و گیاهی، نقطه خوبی برای شروع است. تمام ویتامینها و املاح لازم باید در تغذیهتان وجود داشته باشند تا بدنتان بهخوبی حمایت شود. ویتامین C و روی نقش مهمتری در این مورد ایفا میکنند. منابع غذایی دارای آنتیاکسیدان کمکتان میکنند جذب ویتامینها و املاح در بدنتان بیشتر شود. مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده و قند و شکر را کاهش دهید و بهجای آن از کربوهیدراتهای پیچیده و فیبردار استفاده کنید.
طبیعی است که دو تا سه بار در سال سرما بخورید. معمولاً بیشتر افراد در عرض یک هفته تا ده روز خوب میشوند، اما اگر شما مرتباً سرما میخورید و به نظر میرسد دورهٔ آن تمامی ندارد، علامت این است که سیستم ایمنیتان بهسختی میتواند عملکرد مناسب را داشته باشد.
سعی کنید با شروع فصول سرد سال از گرمیجات بیشتری استفاده کنید. مصرف و خرید پنج شیره آبیش در فصل زمستان برای بالا بردن قوای جسمی و تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه میشود.
ورزش کنید تا به ضعف سیستم ایمنی دچار نشوید
شما میتوانید با تمرینات ذهنآگاهی و رهاشدن از افکار ناخواسته و غیرضروری، منابع استرس خود را به حداقل برسانید. همچنین میتوانید با ورزش روزانه در حد متوسط، سلامت سیستم ایمنیتان را حفظ کنید. نیازی نیست بدوید یا تمرینات پر شدت انجام دهید، فعالیتهای سبُکی مانند پیادهروی روزانه هم میتوانند بسیار مفید باشند. هر نیم ساعت از پشت میزتان بلند شوید و بدنتان را بکشید، تمرینات تنفس عمیق را انجام دهید، الگوی خوابتان را تنظیم کنید و هر شب هفت تا هشت ساعت بخوابید تا سیستم ایمنی قویتری داشته باشید.
در صورت نیاز مکمل ویتامین D دریافت کنید
گفته میشود که کمبود ویتامین D میتواند موجب افت عملکرد سیستم ایمنی در برابر عفونتهای ویروسی شود. ویتامین D یا ویتامین خورشید به مبارزه با عفونتها کمک میکند. شما میتوانید مکمل این ویتامین را مصرف کنید.
از گیاهان دارویی کمک بگیرید
در پایان خوب است بدانید برخی گیاهان دارویی به پیشگیری و درمان عفونتهای ویروسی کمک میکنند. مثلاً از نظر علمی ثابت شده که گیاه اکیناسه (سرخارگل) ضعف سیستم ایمنی را از بین برده و جلوی پاتوژنها را پیش از اینکه عفونتی ایجاد کنند بگیرد. سیر، آویشن، زنجبیل و آقطی سیاه (انگور کولی) از دیگر گیاهانی هستند که به سلامت سیستم ایمنی بدنتان کمک میکنند.
مصرف میان وعدههای پر انرژی و پرخاصیت مثل انرژی پلاس آبیش میتواند در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش موثری داشته باشد.
جمع بندی
سیستم ایمنی بدن در واقع شبکه ای پیچیده برای محافظت از اندام ها و بافت های بدن در مقابل انواع ویروس ها و باکتری ها است. دلایل مختلفی وجود دارد که می تواند به سیستم ایمنی آسیب وارد کرده و آن را ضعیف کند.
ضعف سیستم ایمنی مشکلات زیادی را ایجاد می کند و بدن را در مقابل بیماری ها و میکروب های مختلف ناتوان و بی دفاع خواهد کرد. این موضوع ممکن است مشکلاتی مانند خستگی مفرط، عفونت های مکرر و اختلال در سیستم گوارش را به همراه داشته باشد.
در مقابل راهکارهایی وجود دارد که می توان با استفاده از آنها سیستم ایمنی را تقویت کرد و بدن را در مقابل انواع بیماری ها مقاوم نمود. در این بین نقش تغذیه سالم و مقوی بسیار اساسی است. بهره بردن از خواص شیره انگور با طبع گرم و خواص بیشماری که دارند میتواند سیستم ایمنی بدن را قویتر کند.