در این مقاله قصد داریم تمام آنچه درباره خواص کنجد نمی‌دانید را برای شما شرح دهیم. دانه‌های کنجد جزو باستانی‌ترین خوراکی‌های روی کره زمین هستند. در واقع گیاه کنجد کُهن‌ترین گیاهی است که به‌خاطر دانه‌ها و روغنش کشت می‌شود. کنجد در فرهنگ سرزمین‌های شرقی، مدیترانه‌ای و آفریقایی، ارزش بالایی دارد و هزاران سال است که برای خوش‌طعم کردن غذا، تهیهٔ روغن و تقویت و سلامت پوست از آن استفاده می‌شود.
کنجد نسبت به سایر دانه‌ها، بیشترین مقدار چربی را دارد و به دلیل طعم فوق‌العاده‌اش، به صورت‌های مختلف از جمله ارده، روغن کنجد و غیره، در سراسر دنیا مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی انواع کنجد:
به‌طورکلی از انواع کنجد می‌توان به کنجد سفید، کنجد قهوه‌ای و کنجد سیاه اشاره کرد. اما این سه نوع کنجد به شکل‌های گوناگون مورداستفاده قرار می‌گیرند. کاشت کنجد سیاه بیشتر در چین و آسیای جنوبی صورت می‌گیرد که طعم و رایحهٔ قوی‌تری نسبت به سایر انواع کنجد دارد.
اما کنجد سفید و قهوه‌ای متداول‌تر بوده و بسیاری از نقاط وجود دارد. هنگام خرید کنجد معمولاً دانه‌هایی که رنگ یکنواخت دارند برای خریداران کیفیت بهتری داند؛ اما در واقع دانه‌های کنجد ترکیبی از چندرنگ هستند که به طور طبیعی هنگام برداشت در آنها وجود دارد. برای جداسازی رنگ‌های مختلف آنها از یک دستگاه عبور کرده و دانه‌های بدرنگ از آنها جدا می‌شوند.
کنجد ایرانی :
بیشتر کنجد ایرانی در مناطق خوزستان، جیرفت و بوشهر و لار و شمال کشور و اصفهان کشت می‌شود.
کنجد ایرانی برای روغن‌گیری رنگی تیره دارد
قیمت کنجد ایرانی در مناطق مختلف متفاوت است و بیشتر برای ارده استفاده می‌شود و بهترین گزینه است.
کنجد پاکستانی :
کنجد پاکستان خاکستری و مشکی رنگ است.
از کنجد خاکستری برای روغن‌گیریاستفاده می شود و البته می‌توان با مشکی مخلوط کرد.
کنجد مشکی پاکستان گران‌تر از خاکستری است.
کنجد پاکستان را حتماً دو بار بوجار کنید.
روغن‌گیری آسانی دارد و برای اکثر دستگاه‌ها مناسب است.
کنجد افغانی :
رنگ روغن کنجد افغانی متمایل سبز می‌شود و تیره‌تر از پاکستانی است.
درصد روغن‌گیری و قیمت بیشتری دارد.
تفاوت شهرهای افغانستان در نوع کنجد مؤثر است. مثلاً کنجد مزارشریف و میمنه بیشتر تأیید می‌شود.
کنجد هندی :
کنجد هندی خیلی شبیه ایرانی است.
درصد روغن دهی کمتر است و لرد سفید دارد.
شنیده شده تراریخته است.
قیمت مشابه پاکستانی است.
کنجد سایر مناطق
- کنجد سودان برای روغن‌گیری کمتر کاربرد دارد و بیشتر برای ارده است.این کنجد طعم شیرین و قیمت مناسبی دارد.
- کنجد چینی معمولاً پوست‌کنده است و بیشتر برای شیرینی و نان کاربرد دارد.
- کنجد آرژانتین در بازار موجود است؛ ولی اطلاعات زیادی از آن در دسترس نیست.
تفاوت کنجد سیاه و سفید در چیست؟
کنجد سیاه در واقع شامل یک غلاف و پوسته اضافی است. کنجد سفید نیز همان کنجد سیاه بدون پوسته است. از لحاظ ظاهری کنجد سیاه درشت‌تر کنجد سفید است. اما تفاوت اصلی این دو مدل در خواص آنهاست. غلاف رویین کنجد خود دارای خواص بی‌شمار است که کنجد سفید از آن محروم است. فواید کنجد سیاه نسبت به کنجد سفید را به طور خلاصه آورده‌ایم:
- کنجد سیاه نسبت به کنجد سفید کلسیم بیشتری دارد.
- پوسته موجود روی کنجد سیاه مزه آن را کمی تلخ‌تر می‌کند.
- کنجد سفید خام عطر و مزه مطلوب‌تری نسبت به دانه‌های سیاه کنجد دارد.
- بافت کنجد سیاه نسبت به رنگ سفید آن ترد تر است. کنجد سیاه بوداده تنقلاتی به‌شدت خوشمزه است.
- از کنجد سیاه در طب سنتی و مدرن به‌عنوان دارو استفاده می‌شود؛ چراکه خواص درمانی بیشتری نسبت به کنجد سفید دارد.
کنترل فشارخون از مهم ترین خواص کنجد
روغن کنجد را یک ضد فشارخون قوی می‌دانند چون می‌تواند به تنظیم فشارخون کمک کند. در سال ۲۰۰۶ پژوهشی به‌منظور بررسی تأثیر مصرف روغن کنجد انجام و مشخص شد که کنجد یک خوراکی طبیعی و بسیار مفید است که می‌تواند فشارخون را پایین بیاورد.
محققان بعد از پیگیری نشانه‌های مختلف در ۳۲ بیمار مبتلا به فشارخون که در سنین ۳۵ تا ۶۰ سال قرار داشتند و روغن کنجد را به‌عنوان تنها روغن خوراکی مصرفی‌شان به مدت ۴۵ روز استفاده کرده بودند، دریافتند روغن کنجد در کاهش فشارخون، کاهش پراکسید دار شدن لیپید و افزایش وضعیت آنتی‌اکسیدانی در بیشتر این بیماران مؤثر بوده است.
غذایی مفید برای بارداری سالم
پژوهش‌ها نشان می‌دهند کنجد می‌تواند روی تولید هورمون‌های جنسی تأثیر مثبتی بگذارد؛ چون موجب سوخت‌وساز بهتر اسیدهای چرب خصوصاً در خانم‌های یائسه می‌شود. مطالعه‌ای که نتایج آن در «The Journal of Nutrition» منتشر شده است، نشان می‌دهد هضم کنجد تأثیر مثبتی بر چربی‌های خون و وضعیت آنتی‌اکسیدانی در زنان بزرگسال دارد که درنهایت هورمون‌های جنسی را تحت‌تأثیر مثبت قرار می‌دهد.
سی‌امین که یکی از لیگنان‌های کنجد است، توسط میکروفلورای روده‌ای به انترولاکتون تبدیل می‌شود که یک ترکیب فیتواستروژنی با عملکرد شِبه استروژنی بالاست. علاوه بر این، سسامین منجر به فعالیت متابولیسمی داخل روده‌ای می‌شود که مشابه همین عملکرد در لیگنان‌های تخم کتان هم یافت شده است.
در این تحقیقات ۲۶ خانم یائسه طی یک دورهٔ پنج‌هفته‌ای، روزانه ۵۰ گرم پودر دانهٔ کنجد مصرف کردند و تأثیر کنجد روی هورمون‌های جنسی، میزان اکسیداسیون و چربی آنها مورد بررسی قرار گرفت.
پس از ۵ هفته، بهبودهایی در پیوندهای هورمون‌های جنسی سِرم در آنها مشاهده شد و همچنین سطح کلی کلسترولشان کاهش و وضعیت آنتی‌اکسیدانی‌شان هم بهتر شده بود. دانه‌های کنجد به دلیل غنی‌بودن از مواد مغذی مهم، پروتئین و چربی‌ها، برای بارداری سالم نیز یک غذای فوق‌العاده محسوب می‌شوند.
چربی‌سوزی با مصرف کنجد
یکی از خواص کنجد، چربی‌سوزی آن است. چربی‌ها با ارسال پیام‌هایی به مغز، در ترشح هورمون‌هایی که به ما احساس سیری می‌دهند، نقش دارند. اساساً، چربی‌های سالم با کاهش گرلین یا همان هورمون گرسنگی، چربی‌سوزی را بیشتر می‌کنند.
ترکیبات فیتوشیمیایی خاصی که در دانه‌های کنجد وجود دارند و بخشی از خانوادهٔ لیگنان‌ها هستند، برای افزایش سوخت‌وساز بدن و افزایش چربی‌سوزی سودمندند. مطالعه‌ای که روی حیوانات انجام شد نشان می‌دهد دانه‌های کنجد می‌توانند به‌عنوان یک خوراکی چربی‌سوز بسیار عالی عمل کنند؛ چون لیگنان‌ها مکانیسم‌های مهم کبد را تقویت می‌کنند.
این لیگنان‌ها می‌توانند با افزایش فعالیت آنزیم‌های گوناگون کبد که مسئول تجزیهٔ اسیدهای چرب هستند، چربی‌سوزی را افزایش بدهند. به همین دلیل است که امروزه مکمل‌های غذایی متعددی برای چربی‌سوزی یا بدنسازی در بازار وجود دارند که حاوی عناصر فعال مشتق‌شده از دانه‌های کنجد هستند. البته همیشه بهترین کار این است که از منابع غذایی طبیعی بهره‌مند شویم و از مصرف قرص‌های فراوری‌شده که می‌توانند خطرناک باشند، اجتناب کنیم.
افزودن چربی‌های مفید و سالم به رژیم غذایی، خصوصاً چربی‌های گیاهی مثل تخم شربتی، تخم کتان و تخمهٔ آفتاب‌گردان، یک راه کلیدی برای غلبه بر اعتیاد به شیرینی، کاهش اشتهای مفرط و مبارزه با پُرخوری است.
۷ مورد از دیگر خواص کنجد
۴_درمان کم‌خونی:
دانه‌های کنجد سیاه به طور خاص غنی از آهن هستند و برای کسانی که کم‌خونی و ضعف دارند، بسیار توصیه می‌شود.
۵_خواص کنجد در جلوگیری از پوکی‌استخوان:
یک‌مشت از دانه‌های کنجد بیشتر از یک لیوان شیر کلسیم دارد. همچنین مقدار بالای روی نیز باعث افزایش تراکم و سلامت استخوان‌ها می‌شود. دانه‌های کنجد حاوی مقدار قابل‌توجهی مواد معدنی ضروری مانند فسفر، روی و کلسیم هستند.
مصرف مقادیر متوسط دانه کنجد به‌صورت منظم می‌تواند باعث جلوگیری از ایجاد کمبودهای بدن در سلامتی استخوان‌ها شود. همچنین برای کسانی که از بیماری‌های استخوانی رنج می‌برند، توصیه می‌شود.
دانه‌های کنجد می‌تواند از بروز پوکی‌استخوان نیز جلوگیری کنند.
۶_ خواص کنجد برای حفظ سلامت چشم:
در طب سنتی چینی، ارتباطی بین کبد و چشم‌ها وجود دارد. کبد خون را به چشم‌ها می‌فرستد تا از عملکرد آن پشتیبانی کند.
دانه‌های کنجد سیاه برای این عمل بهترین هستند.
۷_ خواص کنجد در سفیدکردن دندان‌ها:
هزاران سال است که از مالیدن روغن کنجد روی دندان‌ها برای کاهش پلاک دندان، سفیدکردن دندان‌ها و افزایش سلامت کلی دهان و دندان استفاده می‌شود.
۸_ خواص کنجد برای سلامت قلب:
تحقیقات نشان داده است که لیگنان‌ها به بهبود وضعیت چربی‌ها کمک می‌کنند و در تنظیم کلسترول و فشارخون مؤثرند. لیگنان‌ها سِرم خون و سطح کلسترول کبد را پایین می‌آورند و به طور طبیعی باعث کاهش کلسترول می‌شوند، به همین دلیل گاهی پژوهشگران مواد شیمیایی موجود در دانه‌های کنجد را «عامل هیپو کلسترولمی» می‌دانند. مشخص شده است که مصرف پنجاه گرم پودر دانه‌های کنجد به مدت پنج هفته، تأثیرات مثبتی روی سطح کلی کلسترول، کلسترول LDL، نسبت LDL به HDL و وضعیت آنتی‌اکسیدانی دارد.
۹_ خواص کنجد برای تقویت سیستم متابولیک:
متابولیک، یک کلید حیاتی برای سلامت کلی بدن است. سطح بالایی از انرژی را به بدن می‌دهد و عملکردها را بهبود می‌بخشد و باعث رشد سلولی می‌شود. علاوه بر این کنجد، غنی از پروتئین‌های است که در داخل بدن شکسته می‌شود و اجزاء آن در عملکردهای مختلف بدن مورداستفاده مجدد قرار می‌گیرد.
۱۰_ خواص کنجد در بهبود خشکی پوست نوزادان:
ماساژ روغن کنجد، رشد و خواب نوزادان را بهبود می‌بخشد. جوش‌های روی پوست کودک مخصوصاً در قسمتی که پوشک وجود دارد، می‌تواند با مالش روغن کنجد بهتر و حتی محافظت شود و خشکی پوست را از بین می‌برد.
خواص کنجد در تقویت معده
مصرف کنجد به‌صورت روزانه و منظم می‌تواند معده را تقویت کند چرا که حاوی فیبر، پروتئین و چربی‌های مفید است. این مواد به همراه کلسیم و منیزیم و آهن موجود در کنجد سوءهاضمه را بر طرف می‌کند و دستگاه گوارش را تقویت خواهد کرد.
اسیدهای چرب موجود در کنجد به بهبود زخم معده و بی‌اشتهایی ناشی از آن کمک کرده و التهاب موجود در معده را رفع می‌کند. پروتئین کنجد نیز عضلات معده را تقویت می‌کند.
چگونه با استفاده از کنجد پوست و موی سالم داشته باشیم؟
دانه‌های کنجد از آنجای که غنی از خواص ضدالتهابی است برای بهبود قرمزی و سایر مسائل پوستی حیاتی و ضروری است. همچنین به ازبین‌بردن پاتوژن‌ها و عوامل دیگ که باعث عفونت‌های پوستی می‌شوند، کمک می‌کند.
دانه‌های کنجد دارای آنتی‌اکسیدان‌ها و SPF طبیعی هستند که از اشعه UN خورشید و رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. فقط یک قاشق غذاخوری روغن‌زیتون و ۲ قاشق غذاخوری از دانه‌های کنجد پودر شده را با یکدیگر ترکیب کنید و روی پوست خود اعمال کنید.
این کار را یک یا دو بار در هفته تکرار نمایید.
همچنین روغن دانه کنجد پر از مواد مغذی موردنیاز برای سلامت پوست سر و مو است. غنی از اسیدهای چرب امگا است و به تغذیه ریشه‌های مو کمک می‌کند. همچنین پوست سر را مرطوب نگه می‌دارد، گردش خون را افزایش می‌دهد، در نتیجه رشد فولیکول‌های مو را بهبود می‌بخشد.
۲ قاشق‌چای‌خوری روغن کنجد را با ۲ الی ۳ قطره روغن اسانس رزماری و یک قاشق غذاخوری ژل آلوئه‌ورا ترکیب کنید. سپس این ترکیب را به پوست سرتان بمالید و به‌آرامی ماساژ دهید.
این کار را ۲ تا ۳ بار در هفته تکرار کنید و مطمئن شوید که موهایتان را با شامپو و نرم‌کننده عاری از مواد شیمیایی می‌شویید.
دانه کنجد را به چه روش‌هایی مصرف می‌کنند؟
دانه‌های کنجد بسیار متنوع است و در تجارب مختلف آشپزی در سراسر جهان مورداستفاده قرار گرفته است. دارای طعم ملایم و کمیابی است و در بسیاری از دستور پخت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کنجدها را می‌توان خام مصرف کرد، اما کاربرد وسیع‌تر آن است که آن را بپزید یا به غذاهایتان اضافه کنید. در اکثر مواقع آنها را روی سالاد و یا به‌صورت برشته روی نان اعمال می‌کنند.
در بسیاری از دستورالعمل‌های غذاهای دریایی به‌خصوص در جنوب شرقی آسیا از دانه‌های کنجد به‌صورت چشمگیری استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
خواص کنجد برای سلامتی انسان از گذشته تا کنون در طب سنتی و پزشکی مدرن مورداستفاده قرار گرفته است.
کنجد از جمله دانه‌های خوراکی است که به کاهش چربی و فشارخون کمک می‌کند و کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش می‌دهد. به‌این‌ترتیب می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری کند. کلسیم، منگنز، روی و فسفر موجود در کنجد استخوان‌ها را تقویت کرده و از پوکی‌استخوان جلوگیری می‌کند.
ورزشکاران و افراد گیاهخوار می‌توانند از این ماده به‌عنوان منبع پروتئین گیاهی استفاده کنند و آمینواسیدهای ضروری را از این ماده دریافت کنند. خوردن کنجد انرژی بدن را بالا می‌برد و سیستم ایمنی را تقویت می‌نماید.
آنتی‌اکسیدان‌ها و ضدالتهاب‌های موجود در کنجد بسیار قوی هستند. آنها از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و استرس اکسیداتیو را کم می‌کنند؛ بنابراین از بروز سرطان جلوگیری کرده و هم چنین جذب ویتامین E برای بدن را راح تر می‌کند.
کنجد حاوی مقادیر خوبی از آهن، مس و ویتامین ب است که کار ساخت هموگلوبین و گلبول قرمز را بر عهده دارند و در درمان کم‌خونی مؤثرند.
کنجد حاوی ماده‌ای به نام پینورسینول است که می‌تواند قند خون را کنترل کند. هم چنین خوردن کنجد باعث کلاژن‌سازی و جوان ماندن پوست می‌شود و رشد و استحکام موها را هم بیشتر می‌کند.
همچنین اگر میخواهید علاوه بر خواص کنجد از خواص مواد مغذی دیگری چون عسل، پسته و خرما بهره مند شوید. پیشنهاد کارشناسان ما به شما ویتا بار آبیش و کنجی بار آبیش می باشد.
آبیش و سلامتیش
