برای پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن، باید از گندم و برخی غلات دیگر اجتناب کنید و درعین‌حال جایگزین‌هایی را انتخاب کنید که مواد مغذی را برای یک رژیم غذایی سالم فراهم می‌کنند. محصولات رژیمی بدون گلوتن این امکان را برای شما فراهم می‌کنند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های چنین محصولاتی می‌پردازیم.
رژیم غذایی بدون گلوتن یک برنامه غذایی است که غذاهای حاوی گلوتن را حذف می‌کند. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو، چاودار و تریتیکاله (غله‌ای بین گندم و چاودار) یافت می‌شود.
رژیم غذایی بدون گلوتن برای مدیریت علائم و نشانه‌های بیماری سلیاک و سایر شرایط پزشکی مرتبط با حساسیت به گلوتن ضروری است.
رژیم غذایی بدون گلوتن در میان افرادی که بیماری مرتبط با گلوتن در آنها تشخیص داده نشده است نیز محبوب است. مزایای ادعا شده رژیم غذایی بهبود سلامت، کاهش وزن و افزایش انرژی است، اما تحقیقات بیشتری موردنیاز است.
محصولات رژیمی بدون گلوتن آبیش
متأسفانه، بسیاری افراد به دلایل پزشکی مجبورند تا گندم و فراورده‌های آن را از رژیم غذایی خود حذف کنند. برای چنین افرادی یافتن محصولات رژیمی بدون گلوتن که مواد مغذی باکیفیت و طبیعی را در اختیارشان بگذارد، بسیار مهم است.
کلسیم بار بدون گلوتن، پروتئین بار ۶۰درصد آبیش، کنجی بار، پروتئین بار ۷۰ درصد و کوکوبار آبیش از جمله محصولات بدون گلوتن شرکت آبیش هستند و بسیاری مواد معدنی و مغذی را از پروتئین کینوا و شایر غلات بدون گلوتن به شورت کاملا ارگانیک و طبیعی به بدن می رسانند.
سلیاک و رژیم غذایی فاقد گلوتن
بیماری سلیاک وضعیتی است که در آن گلوتن باعث فعالیت سیستم ایمنی می‌شود که به پوشش روده کوچک آسیب می‌رساند. با گذشت زمان این آسیب مانع از جذب مواد مغذی از غذا می‌شود. بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است.
حساسیت به گلوتن غیر سلیاک باعث ایجاد برخی علائم و نشانه‌های مرتبط با بیماری سلیاک می‌شود – از جمله درد شکم، نفخ، اسهال، یبوست، بثورات یا سردرد – حتی اگر هیچ آسیبی به بافت‌های روده کوچک وارد نشود.
آتاکسی گلوتن، یک اختلال خودایمنی است که بر بافت‌های عصبی خاصی تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در کنترل ماهیچه‌ها و حرکت ارادی عضلات می‌شود.
آلرژی به گندم، مانند سایر آلرژی‌های غذایی، در اثر اشتباه سیستم ایمنی در تشخیص گلوتن یا برخی پروتئین‌های دیگر موجود در گندم به‌عنوان یک عامل بیماری‌زا، مانند ویروس یا باکتری به وجود می‌آید. سیستم ایمنی یک آنتی‌بادی برای پروتئین ایجاد می‌کند و باعث واکنش سیستم ایمنی می‌شود که ممکن است منجر به احتقان، مشکلات تنفسی و سایر علائم شود.
جزئیات رژیم غذایی بدون گلوتن
پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن مستلزم توجه دقیق به انتخاب غذا، مواد موجود در غذاها و محتوای غذایی آنهاست. برای تعیین کیفیت محصولات رژیمی بدون گلوتن نیز باید از بایدها و نباید مواد غذایی مجاز در این رژیم مطلع باشید.
غذاهای تازه مجاز در رژیم بدون گلوتن
- بسیاری از غذاهای طبیعی بدون گلوتن می‌توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند:
- میوه‌ها و سبزیجات
- لوبیا، دانه‌ها، حبوبات و مغزها به شکل طبیعی و فراوری نشده خود
- تخم‌مرغ
- گوشت بدون چربی و فراوری نشده، ماهی و مرغ
- اکثر محصولات لبنی کم‌چرب
غلات، نشاسته یا آردهایی که می‌توانند بخشی از رژیم غذایی بدون گلوتن باشند عبارت‌اند از:
- آمارانت
- گندم‌سیاه
- آرد ذرت، بلغور با برچسب فاقد گلوتن
- آرد کتان
- آردهای بدون گلوتن – آرد برنج، سویا، ذرت، سیب‌زمینی و لوبیا
- ارزن
- کینوا
- برنج و برنج وحشی
- ذرت خوشه‌ای
- سویا
از تمام غذاها و نوشیدنی‌های حاوی موارد زیر اجتناب کنید:
- گندم
- جو
- چاودار
- تریتیکاله – تلاقی بین گندم و چاودار
- جو، در برخی موارد
درحالی‌که جو به طور طبیعی بدون گلوتن است، ممکن است در طول تولید با گندم، جو یا چاودار آلوده شود. جو دوسر و محصولات جو دو سر که برچسب فاقد گلوتن دارند، آلوده نشده‌اند. بااین‌حال، برخی از افراد مبتلا به بیماری سلیاک، نمی‌توانند جو بدون گلوتن را نیز تحمل کنند.
ضمناً تمامی آردهای گندم از جمله دوروم، سمولینا، اینکورن و اسپلد دارای گلوتن هستند.
غذاهای فراوری شده که اغلب حاوی گلوتن هستند
هنگام خرید غذاهای فراوری شده، باید برچسب‌ها را بخوانید تا مشخص کنید که آیا آنها حاوی گلوتن هستند یا خیر. غذاهایی که حاوی گندم، جو، چاودار یا تریتیکاله هستند – یا موادی که از آنها مشتق شده است – باید نام دانه موردنظر را روی برچسب خود داشته باشند.
علاوه بر غذاهایی که به طور مشخص گندم، جو و چاودار دارند، از این غلات به‌عنوان پایه برای تولید محصولات متنوع دیگری هم استفاده می‌شود. همچنین، در صنعت مواد غذایی گلوتن گندم را به‌عنوان یک عامل غلیظ‌کننده یا طعم و رنگ‌دهنده، اضافه می‌کنند.
خواندن برچسب غذاهای فراوری شده برای تعیین اینکه آیا آنها حاوی گندم و یا جو و چاودار هستند، مهم است.
به‌طورکلی، از غذاهای زیر خودداری کنید، مگر اینکه برچسب بدون گلوتن داشته باشند یا با ذرت، برنج، سویا یا سایر غلات بدون گلوتن تهیه شده باشند:
- آبجو
- نان‌ها
- بلغور گندم
- کیک و کلوچه
- آب‌نبات
- غلات
- ویفر، بیسکویت و کراکر
- چیپس سیب‌زمینی
- مالت، طعم‌دهنده مالت و سایر محصولات مالت (جو)
- نان فطیر
- پاستا
- هات‌داگ و گوشت‌های فراوری شده
- سس سالاد
- سس‌ها، از جمله سس سویا (گندم)
- مخلوط برنج فراوری شده
- میان‌وعده‌های چاشنی‌دار، مانند سیب‌زمینی و چیپس ترتیلا
- سبزیجات در سس
- داروها و مکمل‌ها
داروهای تجویزی و بدون نسخه ممکن است از گلوتن گندم به‌عنوان پایه و قوام آورنده استفاده کنند. در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. مکمل‌های غذایی حاوی گلوتن گندم باید برچسب “گندم” داشته باشند.
رژیم بدون گلوتن برای افراد فاقد حساسیت غذایی
برخی از مطالعات بالینی به مزایای رژیم غذایی فاقد گلوتن در میان افرادی که بیماری سلیاک ندارند یا حساسیت خاصی به گلوتن نشان نمی‌دهند هم پرداخته‌اند. تحقیقات بیشتری برای تعیین صحت این ادعاها باید صورت گیرد.
به‌طورکلی یک رژیم فاقد گلوتن می‌تواند وزن را در افراد مختلف کاهش دهد. هم چنین وضعیت سلامت عمومی بدن را افزایش خواهد داد. محصولات رژیمی بدون گلوتن می‌توانند سلامت دستگاه گوارش را افزایش دهند و روی عملکرد ورزشی افراد نیز تأثیرات مطلوبی داشته باشند.
خطرات پیروی از رژیم فاقد گلوتن
غذاهایی که از رژیم غذایی فاقد گلوتن حذف می‌شوند، ویتامین‌ها و مواد مغذی مهمی را تأمین می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، نان‌های سبوس‌دار مواد زیر را تأمین می‌کنند:
- آهن
- کلسیم
- فیبر
- تیامین
- ریبوفلاوین
- نیاسین
- فولات
برخی از نان‌ها و غلات بدون گلوتن در مقایسه با محصولات حاوی این پروتئین، سطوح مواد مغذی بسیار کمتری دارند.
برخی از غذاهای بدون گلوتن نیز دارای چربی و قند بیشتری نسبت به مواد غذایی حاوی گلوتن هستند. خواندن برچسب‌ها، نه‌تنها برای محتوای گلوتن، بلکه برای سطوح کلی مواد مغذی، نمک، چربی‌ها و کالری و قندها نیز مهم است.
بنابراین، افرادی که چنین رژیمی را بنا به دلایل پزشکی یا غیرپزشکی دنبال می‌کنند، باید محصولات بدون گلوتنی را بیابند که غنی شده از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. یا به دنبال جایگزین‌های طبیعی بدون گلوتن با همان مواد مغذی گندم باشند.
قیمت محصولات رژیمی بدون گلوتن
هزینه غذاهای آماده بدون گلوتن به‌طورکلی بیشتر از هزینه غذاهای مشابه و گلوتن دار است. هزینه پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند قابل‌توجه باشد، به‌خصوص اگر رژیم غذایی شما شامل غذاهایی باشد فراوری شده‌اند. جایگزین‌های طبیعی بدون گلوتن هزینه کمتری را به رژیم شما تحمیل می‌کنند.
سخن آخر
رعایت یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک یک ضرورت مادام‌العمر است. پیروی از رژیم غذایی و اجتناب از آلودگی متقاطع منجر به علائم و عوارض کمتر بیماری می‌شود.
برای برخی از افراد با حساسیت به گلوتن، این وضعیت ممکن است مادام‌العمر نباشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که می‌توانید رژیم غذایی را برای یک دوره معین مانند یک یا دو سال دنبال کنید و سپس حساسیت خود را به گلوتن دوباره آزمایش کنید.
استفاده از محصولات رژیمی بدون گلوتن خیال شما را بابت آلودگی به این پروتئین راحت می‌کند. هم چنین با انتخاب برندهای معتبر می‌توانید بسیاری از مواد مغذی حذف شده را دوباره به رژیم خود برگردانید و نگران سلامتی خود نباشید.