احتمالا تا کنون نام کینوا را شنیده اید و آن را در بسته بندیهای مختلف در فروشگاهها دیدهاید. حال بیایید ببینیم کینوا چیست ؟ کینوا یک کربوهیدرات بدون گلوتن و منبع پروتئین کامل است؛ یعنی مقادیر کافی از هر ۹ آمینواسید ضروری را دارد.به علت خواص بیشمار و شباهت ظاهری آن به خاویار، به این ماده خاویار گیاهی نیز گفته می شود.
این ابر دانه از شیلی، بولیوی، و پرو میآید؛ در کوههای آند در آمریکای جنوبی رشد میکند و هزاران سال است که جزو غذای اصلی مردم بومی آن منطقه بوده است.در این مناطق به ان برنج اینکا نیز می گویند. از نظر فنی کینوا، دانهای گیاه از “quinoa Chenopodium” است و جزو غلات به شمار نمیرود.
غلات (مثلاً جو، جو دو سر)، برخلاف دانهها، از گیاهان علفی استخراج میشوند.
این دانه تقریباً ۱۲۰ گونه و ۱۸۰۰ نوع دارد. دانههای آن میتواند سیاه، سفید، قرمز، بنفش، صورتی، زرد، خاکستری، نارنجی و سبز باشد. با اینکه نوع سفید آن مزه بهتری دارد؛ اما کینوای قرمز مواد مغذی بیشتری دارد.
به دلیل اهمیت غذایی زیاد این ماده سازمان خوار و بار کشاورزیم ملل متحد (فائو)، سال ۲۰۱۳ را سال جهانی کینوا نامگذاری کردند.
این دانه منبع غنی از پروتئین، آهن، فسفر، انواع ویتامینها و امگا ۳ است.
کینوا پخته شده نرم و کرکی است و دارای طعم مطلوبی است. از کینوا میتوان برای ساخت آرد، غلات و غذاهای دیگر همچون پاستا و نان استفاده کرد. درگذشته، در امپراتوری اینکا (یک امپراطوری از سرخپوستان در آمریکای جنوبی) این دانه را مادر تمام غلات مینامیدند و اعتقاد داشتند که مقدس است.
تفاوت انواع کینوا چیست؟
کینوا سفید بیشتر از همه در دسترس است و به دلیل رنگ متمایل به زرد آن به کینوا طلایی نیز معروف است.
در واقع همه انواع کینوا دانههای یکسانی هستند و تفاوت کینوا سفید، قرمز و سیاه از نظر مواد مغذی اندک است. همچنین تفاوت خاص در ارزش غذایی ندارند؛ اما در طعم، بافت و زمان پخت متفاوت هستند.
- کینوا سفید، ظریفترین و سبکترین بافت را دارد و بعد از پخت نرمتر از انواع دیگر کینوا است.
- کینوا قرمز که بعد از پخت بیشتر به قهوهای روشن تبدیل میشود، طعم شیرینتری دارد و بافت آن هنگام جویدن بیشتر حس میشود.این دانه تا حدودی از نظر طعم و بو شبیه فندق است.
- کینوا سیاه عطروطعم خاکیتری دارد و کمی شیرینمزه تر از نوع سفید است و رنگ سیاه خود را بعد از پختهشدن حفظ میکند.
روشهای مصرف کینوا چیست؟
خاویار گیاهی را به روشهای مختلفی میتوان طبخ و مصرف نمود. در زیر به برخی از روشهای مصرف کینوا اشاره میکنیم:
پخت کینوا
پخت این دانه بسیار ساده و شبیه به پخت برنج است. ابتدا کینواها را با آب بشویید و سپس برای هر پیمانه از آن، دو پیمانه آب را به جوش بیاورید. سپس آنها را به آب اضافه کرده و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در حرارت ملایم بپزید و پس از آن با چنگال همگن کنید. کینوای پخته را میتوان بهعنوان جایگزین برنج و یا در تهیه سالادها و غذاهای مختلف مصرف کرد.
استفاده از کینوا بهعنوان طعمدهنده در غذاها
از این دانه میتوان بهعنوان طعمدهنده در غذاهای مختلف مانند سوپ، کاری و سالادها استفاده کرد. برای طعم دادن به غذا، ابتدا آن را پخته و سپس با دیگر مواد غذایی ترکیب کنید.
تهیه پنکیک و نان با خاویار گیاهی
برای تهیه پنکیک و نان بهجای آرد گندم میتوان از آرد کینوا استفاده کرد و آن را با وانیل و شکر طعمدار نمود. پنکیک و نان خاویار گیاهی بدون گلوتن و خیلی سالم و رژیمی هستند.
استفاده از کینوا در دسرها
کینوا میتواند بهعنوان جایگزین برای برنج در تهیه دسر استفاده شود. برای تهیه دسر کینوا، ابتدا آن را پخته و سپس با شیر، شکر و مواد دیگر ترکیب کرده و در قالب دسر سرو کنید.
ویژگیها و فواید کینوا
منبع غنی از مواد مغذی
مواد مغذی موجود در کینوا چیست؟ این ماده منبع عالی از پروتئین، تیامین، فسفر، مس، ویتامین B6 است. همچنین این دانه منبع بسیار خوبی از منگنز، آهن، فیبر، منیزیم و فولات است.
منبع خوب بدین معناست که هر وعدهغذایی از کینوا میتواند حداقل ۱۰ درصد از مواد مغذی موردنیاز بدن را تأمین میکند.
مقالهای در سال ۲۰۰۹ در مجله علم مواد غذایی و کشاورزی به چاپ رسید، اظهار داشت که ترکیب غیرعادی و استثنائی پروتئین، روغن، چربی، مواد معدنی، اسیدهای چرب، آنتیاکسیدانها و ویتامینها در کینوا، این دانه را تبدیل به یک ماده مغذی کرده است.
این مقاله همچنین اشاره داشت که فیتو هورمونهایی که در کینوا یافت میشوند برخلاف بیشتر گیاهان است. برخی از انواع فیتوهورمون ها که فیتواستروژن نامیده میشوند بهعنوان درمانی برای علائم یائسگی در نظر گرفته شدهاند؛ زیرا برخی اوقات همانند استروژن در بدن عمل میکنند.
مقابله با مشکلات گوارشی
این ابر دانه برای کبدهای آسیبدیده و شکمهای نفخ دار انتخاب فوقالعادهای است. این دانهها در کشورهای آمریکای جنوبی به دانههای طلایی و خاویار گیاهی معروفاند. کینوا حاوی فیبرهای غیرمحلول در آب است. حدود یک لیوان از این دانهها حاوی فیبری معادل یک برش نان کامل (سبوسدار) است.
یک فنجان کینوا پخته شده حاوی ۲۱ درصد فیبر است و این موضوع برای روده و دستگاه گوارش بسیار عالی است.
این دانه از سایر غلات قابلهضمتر است. همچنین مصرف کینوا سفید و انواع دیگر آن، گندمسیاه و جوی دوسر حس سیری بیشتری در اختیار فرد قرار میدهد.
کاهش قند خون
شاخص گلایسمی معیاری است که نشان میدهد هر ماده غذایی با چه سرعتی قند خون را بالا میبرد
خوردن غذاهایی که شاخص گلایسمی بالایی دارند با بسیاری از بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی مرتبط هستند.
کینوا دارای شاخص گلیسمی ۵۳ است و در رده غذاهایی با شاخص گلایسمی پایین قرار میگیرد. بااینحال، باید در نظر داشته باشید که کینوا کربوهیدرات بسیار بالایی دارد؛ بنابراین اگر رژیم غذایی کم کربوهیدرات را دنبال میکنید، کینوا انتخاب خوبی برای شما نخواهد بود.
خاصیت ضدالتهابی
کینوا سفید و سایر غلات سبوسدار ممکن است به کاهش خطر ابتلا به التهابات خطرناک کمک کند. این دانه میتواند به ترویج و افزایش میکروبهای مفید روده کمک کند.
این میکروبها برای جلوگیری از چاقی و التهابات و بیماریهای دیگر بسیار مفید است. این گیاه حاوی مواد مغذی ضدالتهابی بسیاری چون اسید فنولیک، پلیساکارید دیواره سلولی و مواد مغذی خانواده ویتامین E مانند گاما توکوفرول است.
کینوا منبع غنی از منیزیم است و به همین دلیل التهاب رگهای خونی را کاهش میدهد و برای عملکرد آنزیمهای بدن ضروری است.
سلامت قلب
مطالعات انجام شده نشان میدهد که کینوا دارای فلانوئیدهاست که میتواند در مقابل بیماریهای قلبی محافظتکننده باشد.
علاوه بر این، خاویار گیاهی میتواند اسیدهای چرب غیراشباعی را برای بدن فراهم کند. این اسیدهای چرب شامل اسید چرب امگا ۳ و آلفا لینونیک اسید است.
بیشتر غذاها زمانی که تحت فرایند اکسیداسیون قرار میگیرند و اسیدهای چرب خود را از دست میدهند؛ اما مواد مغذی موجود در کینوا با پختهشدن افزایش مییابد
کینوا سطح اسید چرب و تریگلیسرید کمتری نسبت به پاستاها و نانهای عاری از گلوتن دیگر تولید میکند.
کنترل دیابت و پرفشاری خون
از دیگر مزایای مصرف کینوا چیست؟ بر اساس مطالعهای که در مجله غذاهای دارویی به چاپ رسیده است، دانشمندان برزیلی ۱۰ غلات سنتی را مورد بررسی قرار دادهاند تا تأثیر آنها را بر روی دیابت و پرفشاری خون مشخص گردد.
آنها دریافتند که این دانه سرشار از آنتیاکسیدانهایی به نام کوئرستین است و پتانسیل بیشتری برای مدیریت دیابت و پرفشاری خون دارد.
همچنین نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ انجام شده است نشان میدهد که کوئرستین موجود در این ابر دانه باعث کنترل میزان قند خون میشود. به همین دلیل محققان معتقدند که مصرف کینوا به همراه سبزیجات میتواند رژیم مؤثری برای دیابت نوع ۲ باشد.
کاهش وزن با کینوا چیست؟
ازآنجاکه فیبر بالا بر لاغری و کاهش وزن اثر میگذارد، پس خاویار گیاهی میتواند به کاهش وزن شما خهم کمک کند. فیبر با القای احساس سیری باعث میشود که مواد حاوی کالری بالا را کمتری مصرف کنید. پس تأثیر کینوا برای لاغری را هم بهعنوان یکی از فواید این گیاه در نظر داشته باشید به شرطی که به مقدار کم استفاده شود.
در اکثر پروتئین بارهای رژیمی آبیش از کینوا به عنوان منبع پروتئین گیاهی استفاده شده است و برای کاهش وزن مفید هستند.
تسکین سر دردهای میگرنی
این ابر دانه بهخاطر اینکه سرشار از منیزیم است به آرامش رگ خونی کمک میکند همچنین حاوی ریبوفلاوین است. نتایج تحقیقات یک پژوهش در آمریکا نشان میدهد که این ویتامین در تسکین سر دردهای میگرنی مؤثر است.
بعد از مصرف روزانه ۴۰۰ گرم ریبوفلاوین، مدتزمان سردردهای میگرنی کاهش پیدا کرده است.
ضد پیری
کینوا حاوی مواد فوقالعادهای باخاصیت آنتیاکسیدانی است؛ مانند مس، منگنز و غیره. علاوه بر این باید بدانید که این دانهها باعث فعالشدن آنزیمی در بدن میشوند که به بدن کمک میکند تا با رادیکالهای آزاد مقابله کند. رادیکالهای آزاد به دلیل عواملی مانند استرس، آلودگی، غذاهای نامناسب و… وارد بدن شده و باعث پیری سلولها میشود.
با مصرف این گیاه شما صاحب سلاحی مطمئن در برابر پیری میشوید.
ضدسرطان و افسردگی
ترکیبات ضد افسردگی کینوا چیست؟ این ماده دارای ترکیبات گیاهی کوئرستین و کامپفرول است. این ترکیبات در واقع نوعی از آنتیاکسیدانهای گیاهی هستند که به مقدار زیاد در کینوا یافت میشوند.
این دو مولکول موجود در این دانه دارای خواص ضدالتهابی، ضدویروسی، ضد سرطانی و ضدافسردگی هستند و آزمایشات انجام شده روی حیوانات این خواص را ثابت کرده است.
درمان جوش و آکنه
این دانه دارای مقادیر زیادی ویتامین B3 است. این ویتامین دارای خاصیت ضدالتهابی بوده و میتواند تأثیر به سزایی در درمان جوش و آکنه داشته باشد. از طرفی هم میتواند ترمیم قرمزی و التهاب ناشی از جوش را تسریع بخشد.
همچنین دانههای خاویار گیاهی حاوی مقدار زیادی ویتامین A است که حالت کشسانی و ارتجاعی پوست را افزایش میدهد. به همین دلیل به کاهش چینوچروک و جوانسازی پوست نیز کمک میکند.
طبع و مزاج کینوا سفید در طب سنتی
کینوا دانه جدیدی است و بهتازگی وارد رژیم غذایی ایرانیان شده است و نمیتوان توقع داشت طب سنتی که پایه آن چند صدسال قبل چیده شده است این دانه را نیز در خصوص طبع آن بررسی کرده باشد. اما ازآنجاییکه موضوع طبع این گیاه بسیار مهم است تصمیم گرفتیم که آن را در طب سنتی کشورهای دیگر بهویژه هند و چین را بررسی کنیم.
از نظر طب سنتی چینی این دانه مغذی دارای دما یا همان طبع گرم و بهاحتمال زیاد خشک است.
مضرات کینوا چیست؟
خطر بسیار اندکی در مورد خوردن این دانه وجود دارد. دانههای خاویار گیاهی با سایونین پوشیده شدهاند که مواد شیمیایی برای حفاظت از گیاه در برابر قارچها و ویروسها است و مزه تلخی دارد.
قبل از پخت این دانهها باید زیر آب سرد گرفته شوند تا این لایه کاملاً جدا شود چرا که این ماده میتواند باعث ایجاد التهاب معده و آسیب روده کوچک شود.
اگر می خواهید بدون نگرانی بابت مضرات کینوا از فواید آن بهره مند شوید پیشنهاد کارشناسان ما به شما پروتئین بار ۴۰ درصد آبیش است که علاوه بر کینوا ترکیبات پروتئینه و مغذی دیگری چون خرما، عسل، جو دو سر پرک، سویق کامل و … را نیز دارا می باشد.
جمعبندی
کینوا یک دانه خوراکی شبه غلات است که در آمریکای جنوبی میروید. این دانه در رنگهای مختلفی یافت میشود و هرکدام خواص خود را دارند. اصلیترین انواع آن کینوای سفید، سیاه و قرمز است. این خاویار گیاهی حاوی فیبر، مواد معدنی و ویتامینهای مختلف است. از دیگر ویژگیهای آن میتوان به نداشتن گلوتن اشاره کرد.
مصرف کینوا بهسلامت قلب، بهبود عملکرد رودهها، سلامت استخوان و پوست و جلوگیری از آلزایمر کمک میکند. این ماده خواص آنتیاکسیدان و ضدالتهاب دارد.
کینوا را میتوان در انواع غذاها و دسر و سالاد به کاربرد. از آرد آن هم میتوان نان و پنکیک بدون گلوتن درست کرد. هم چنین محصول انرژی پلاس نیز دارای مقادیر زیادی از پروتئین کینواست.
امیدواریم کاملا متوجه شده باشید که مزایای استفاده از کینوا چیست.
آبیش و سلامتیش